Sunday, December 23, 2012

संस्कृती आणि भाकितं



हा ब्लॉग लिहिण्याचं निमित्त आहे, २१/१२/२०१२ चं. याच दिवशी जगबुडी होणार, असं माया संस्कृतीतल्या कॅलेंडरने दर्शविलं होतं. प्रत्यक्षात जगबुडी मात्र झाली नाही. पण, चॅनेल्सला टीआरपी मिळाली, अनेकांचं मनोरंजन झालं व २०१२ नावाचा हॉलिवूडपट चालून गेला. आता नवं जगबुडीचं भाकित केव्हा होतंय, याची मी वाट पाहतोय! २१/१२/२०१२ च्या भाकितामुळे अनेकांनी नासातील अधिकाऱ्यांना खूप परेशान केलं होतं व नासाच्या नावाखाली अफवा पसरविणंही चालू केलं होतं. त्यामुळे नासाला याची दखल घेऊन त्यांच्या वेबसाईटवर याचा सविस्तर खुलासा करावा लागला होता. शिवाय त्यांनी यावर एक चित्रफितही बनवली होती! आता लोकं असं म्हणतील मेक्सिकोमधल्या चिंचेन इट्झा समोर प्रार्थना केल्यामुळॆ जगबुडी टळली! अर्थात, मानवी अंधश्रद्धेला मर्यादा नसतात, हेही तितकंच खरं!
काळाच्या ओघात जगातील अनेक संस्कृती नष्ट झाल्या. त्यातीलच एक माया संस्कृती होय. शाळेत असताना मला ’संस्कृती’ या शब्दाबद्दल विशेष कुतूहल असायचं. हडप्पा व सिंधू या दोन शब्दांच्या पुढे नेहमी येणारा संस्कृती हा शब्द मला फारसा कळाला नव्हता. पण वयाच्या प्रगल्भतेबरोबरच आजुबाजुच्या परिस्थितीने त्याचा अर्थ मला उमजवला. आज वाटतंय भारतीय संस्कृती ही जगातील एक सर्वोत्तम व विज्ञाननिष्ठ अशी संस्कृती आहे. आपली कालगणना संपली म्हणून जगाचा विनाश चिंतणारी माया संस्कृती मात्र मला समजली नाही. शेकडों वर्षांच्या स्पॅनिश आक्रमणाने ती दबली गेली व त्यामुळेच आज मध्य व दक्षिण अमेरिकेत स्पॅनिश राष्ट्रे तयार झाली आहेत. यातून भारतीय संस्कृतीचे श्रेष्ठत्व आपल्याला ध्यानात यायला हवे. जर आपणही असे तकलादू असतो, तर भारत हे एक इंग्रजी मातृभाषिकांचं राष्ट्र दिसलं असतं. त्यातही काही अपवादात्मक नमूने आज मी आजुबाजुच्या परिसरात पाहतोय.
काही वर्षांपूर्वी मेल गिब्सनचा माया भाषेतील Apocalypto हा चित्रपट पाहिला होता. हा चित्रपट सर्वोत्तम परदेशी चित्रपटांच्या ऑस्कर नामांकनात समाविष्ट झाला होता. त्यात माया अदिवासींचं जगणं पडद्यावर पाहिलं. भारतात बॉलिवूडमध्ये तयार झालेला ’नक्षा’ हा चित्रपट हॉलिवूडमधील कुठल्या तरी माया भाषिक चित्रपटावरून तयार झालाय. याव्यतिरिक्त माया संस्कृतीबद्दल मला फारसं ज्ञान नाही. खरं बोलायचं तर त्यांनी आपल्या संस्कृतीच्या अंताचही भाकित नक्कीच करून ठेवलं असणार!

बरोबर एक वर्षांपूर्वी मी वृत्तपत्रांत वाचलं होतं की, मेक्सिकोच्या लोकांची माया संस्कृतीवर दृढ श्रद्धा असल्याने त्यांनी जीवनाचे अंतिम वर्ष मोठ्या आनंदाने, मुक्तपणे जगायला सुरूवात केलीय. वर्षभर विविध महोत्सवांचे आयोजन या देशात केले जाणार होते. आता २१ डिसेंबर २०१२ उलटून गेलाय. सूर्याने उत्तरायन चालू केले आहे. इथुन पुढे मेक्सिकोवासियांचे पैसे संपल्याने त्यांना अधिक कष्टाचे जीवन न जगायला लागो. अन्यथा तेच म्हणतील, २१ डिसेंबर नंतरच आमचे हे हाल चालू झाले...
म्हणजे भविष्यवाणी खरी होती...!!!

Saturday, December 1, 2012

छत्रपति (शीर्षक गीत)



सन २००५ मध्ये तेलुगूमध्ये ’छत्रपति’ नावाचा चित्रपट येऊन गेला. राजमौली यांनी दिग्दर्शित केलेल्या या चित्रपटात प्रभास, भानुप्रिया व श्रिया सरन यांच्या मुख्य भूमिका होत्या. या चित्रपटाचे शीर्षक गीत व थीम संगीत अतिशय श्रवणीय आहे. त्या काळात ते खूप लोकप्रिय झाले होते. हे संस्कृत गीत इथे शब्दबद्ध करून देत आहे. या लिंकवर हे गीत ऐकता येईल.


अग्नी स्खलन संत्रधरिपु वर्ग प्रलय रथ छत्रपति..
मध्यमधिन सम्युध्यात किरण विद्यधुमति खनि छत्रपति..
तज्जेम तज्जेनु तधिम धिरन..
धिम धिम तटिक नट छत्रपति..
ऊर्वी प्रलय संभाव्यवर स्वच्छंद गुणधि.....

कुंभी निकर कुंभस्य गुरू कुंभि वलय पति छत्रपति..
झंझा पवन गर्वापहर विंद्याद्रीसम द्रुति छत्रपति..
चंडा प्रबल दोर्दंडजित दुर्दंड भट तति छत्रपति..
शत्रू प्रकर विच्छेदकर भीमार्जुन प्रति..... ॥ २ ॥

धिग धिग विजय डंका निनद घंटारव तुष्ठित छत्रपति..
संघ स्वजन विद्रोही गण विध्वंसव्रत मति छत्रपति..
आर्थात्राण दुष्टद्युम्न क्षात्र स्फुर्ति दिधति..
भीमक्षामपति, शिक्षा, स्मृति स्थापति.....

चित्रपट: छत्रपति (मूळ-तेलुगू, मल्याळम-भाषांतरित), हुकुमत की जंग (हिंदी-भाषांतरित)
संगीत: किरावनी
गायक: किरावनी, मंजिरी, मतांगी.

या गीताचे नक्की गीतकार कोण? याची माहिती उपलब्ध होऊ शकली नाही. कोणाला माहित असल्यास कृपया कमेंट करा

Friday, November 23, 2012

धावांचा पंचकार



क्रिकेटमध्ये मोठे फटके मारुन अर्थात चौकार व षटकार मारुन मिळणाऱ्या धावा ह्या चार व सहा होत. शिवाय फलंदाजाने धावून काढलेल्या तीन धावाही खुप मानल्या जातात. या सर्व धावांच्या गणितामध्ये पाच ही संख्या राहूनच जाते. क्रिकेटमध्ये एका चेंडूवर पाच धावा कधी मिळतात का?  या प्रश्नाचे उत्तर होयअसेच आहे.
      चार धावांना चौकार आणि सहा धावांना षटकार म्हणतात. तसे आपण पाच धावांना पंचकार म्हणूया. क्रिकेटमध्ये काही अपवादात्मक परिस्थितीत पाच धावा मिळवता येतात किंवा बहाल केल्या जातात. सन २००० मध्ये आयसीसीने क्रिकेट मध्ये नियमावलीत काही महत्त्वपुर्ण बदल केले. क्रिकेटची जन्टलमन्स गेमही प्रतिमा अबाधित राहण्यासाठी हे बदल गरजेचेच होते. यापुर्वी केवळ एका अपवादात्मक परिस्थितीत धावांचा पंचकार दिला जायचा. आज जवळपास दहा विविध नियमांन्वये पाच धावा काढता येतात!
      फलंदाजाच्या जवळ क्षेत्ररक्षक वा यष्टीरक्षक हे बहुतांश वेळा हेल्मेट चा वापर करतात. एका ओव्हर नंतर फलंदाज व गोलंदाज बदलला तर क्षेत्ररक्षक स्वतःचे हेल्मेट काढून ठेवतो. हे हेल्मेट मैदानावरच विकेटकिपरच्या मागे ठेवलेले असते. त्यामुळे त्याला चेंडूचा स्पर्श होणे, हे दुर्मिळच होय. या हेल्मेटला चेंडू लागल्यास पंचकार देण्याचा आयसीसीचा नियम आहे. चेंडू फलंदाजाच्या बॅटला लागून गेला असल्यास पाच धावा ह्या फलंदाजाच्या खात्यात जमा होतात व बॅटला लागला नसल्यास या पाच धावा अवांतर म्हणून संघाच्या धावसंख्येत जमा केल्या जातात. सन २००० पुर्वी केवळ याच परिस्थितीत पंचकार दिला जात होता. परंतु, कालांतराने आयसीसीने काही कडक नियम सादर केले व त्या साठी पाच धावा बहाल करण्याची योजना तयार केली.

      आज क्रिकेटमधील बहुतांश पंचकार हे पेनल्टी धावायाच प्रकारांत गणले जातात. फलंदाजी करणाऱ्या संघाला किंवा फलंदाजाला खाली दिलेल्या परिस्थितीत पाच धावा बहाल करण्याचा नियम आहे-
  • क्षेत्ररक्षकाने आपल्या शरिराव्यतिरिक्त टोपी वा शर्टचा वापर क्षेत्ररक्षणासाठी केल्यास.
  • गोलंदाजाने किंवा गोलंदाजी करणाऱ्या संघाने चुकीच्या मार्गांचा वापर करुन चेंडुची गोलाई वा आकार बदलविण्याचा प्रयत्न केल्यास.
  • क्षेत्ररक्षण करणाऱ्या संघाने जाणूनबुजून फलंदाजाला फलंदाजीस अडथळा आणल्यास. चेंडु टाकत असताना एखाद्या क्षेत्ररक्षक वेगाने आपली स्थिती बदलत असल्यास पंचानी त्याला तशी ताकीद देणे गरजेचे आहे. तरीही पुन्हा अशी घटना घडली तर फलंदाजी करणाऱ्या संघाला पाच धावा बहाल करण्यात येतात.
  • क्षेत्ररक्षण करणाऱ्या संघाने जाणूनबुजून चेंडु सीमारेषेबाहेर घालविल्यास. (इच्छित फलंदाज पुढच्या षटकात फलंदाजीसाठी यावा, यासाठी क्षेत्ररक्षक ही क्लृप्ती वापरतात.)
  • अनेकदा ताकिद देऊनही क्षेत्ररक्षकाने वा गोलंदाजाने खेळपट्टीवर धावण्याचा प्रयत्न केल्यास.
 वरील सर्व स्थितींमध्ये फलंदाजी करणाऱ्या संघाला पाच धावा दिल्या जातात. तर काही अपवादात्मक परिस्थितीत गोलंदाजी करणाऱ्या संघालाही पंचकार बहाल केला जातो. विशेष म्हणजे यासाठी अंपायरचे संकेत मात्र निरनिराळे आहेत. छायाचित्रात दाखविल्याप्रमाणे अम्पायरने डाव्या हाताने संकेत केल्यास पाच धावा फलंदाजी करणाऱ्या संघाला व उजव्या हाताने संकेत केल्यास ह्या धावा गोलंदाजी करणाऱ्या संघास मिळतात! खाली दिलेल्या परिस्थितीत गोलंदाजी करणाऱ्या संघाला पंचकार बहाल करण्याचा नियम आहे.
  • फलंदाजाने क्षेत्ररक्षकांस अडथळा आणून चोरटी धाव काढण्याचा प्रयत्न केल्यास.
  • फलंदाजाने वारंवार सूचना देवुनही निष्कारण वेळ वाया घालवण्याचा प्रयत्न केल्यास.
  • फलंदाजाने व फलंदाजी करणाऱ्या संघाने अम्पायरने इशारा दोनदा देवुनही खेळपट्टीवरुन धावण्याचा प्रयत्न केल्यास.
  • गोलंदाजी करणाऱ्या संघाला दिलेल्या धावा ह्या त्यांच्या पहिल्या इनिंगमध्ये समाविष्ट केल्या जातात किंवा पुढे येणाऱ्या इनिंगमध्ये समाविष्ट केल्या जावू शकतात!
      अगदी नजीकच्या काळात पंचकार दिली जाण्याची घटना ३ जानेवारी २०१० रोजी केप टाउन येथे घडली होती. दक्षिण आफ्रिकेच्या विरुद्ध ग्राहम स्वाचा एक चेंडू इंग्लंडचा विकेटकिपर मॅट प्रार याच्याकडून निसटून थेट त्याच्या मागच्या हेल्मेटवर आदळला होता!
-    तुषार भगवान कुटे

Friday, September 21, 2012

Vacant seats of DSE after CAP-III (2012-2013)



Here is the engineering vacancy list of all engineering colleges in Nashik city and district after direct second year admission last CAP round III academic year: 2012-2013.

Reference:      dte.org.in/dse

1. Nashik District Maratha Vidya Prasarak Samaj's Karmaveer Adv.Babaurao Ganpatrao Thakare College of Engineering, Nashik

Civil Engineering:                00
Computer Engineering:      00
Information Technology:    00
E&TC                                     01
Instrumentation                    09
Mechanical Engineering:    00
Total:                                       10

2.  Sandip Foundation’s, Sandip Institute of Technology and Research Centre, Mahiravani, Nashik

Computer Engineering:      00
Information Technology:    01
E&TC                                     01
Mechanical Engineering:    00
Total:                                       02

3.      K. K. Wagh Institute of Engineering Education and Research, Nashik

Civil Engineering:                00
Computer Engineering:      00
Information Technology:    01
Electrical Engineering:        00
Electrical (DSE):                    00
E&TC                                     00
Electronics (DSE):                 00
Chemical Engineering:        02
Production Engineering:    04
Mechanical Engineering:    00
Mechanical (DSE):                00
Total:                                       07

4.   Jagadamba Education Soc. Nashik's S.N.D. College of Engineering & Research, Babulgaon.

Civil Engineering:                44
Computer Engineering:      14
Information Technology:    50
Electrical Engineering:        00
E&TC                                     28
Mechanical Engineering:    01
Mechanical (DSE):                02
Total:                                       139

5.  Pravara Rural Education Society's Sir Visvesvaraya Institute of Technology, Chincholi Dist.Nashik

Computer Engineering:      03
Information Technology:    05
Electrical Engineering:        02
E&TC                                     02
Chemical Engineering:        38
Mechanical Engineering:    00
Total:                                       50

6.  MET Bhujbal Knowledge City MET League's Engineering College, Adgaon, Nashik.

Computer Engineering:      01
Information Technology:    00
E&TC                                     01
Electronics Engineering:     21
Mechanical Engineering:    00
Total:                                       23

7.      SNJB's Late Sau. Kantabai Bhavarlalji Jain College of Engineering, (Jain Gurukul), Neminagar,Chandwad,(Nashik)

Civil Engineering:                00
Computer Engineering:      24
Information Technology:    12
E&TC                                     00
Mechanical Engineering:    00
Total:                                       36

8.      Matoshri College of Engineering and Research Centre, Eklahare, Nashik

Civil Engineering:                09
Computer Engineering:      02
Information Technology:    29
Electrical Engineering:        00
E&TC                                     02
Mechanical Engineering:    03
Mechanical (DSE):                07
Total:                                       52

9.     Nashik Gramin Shikshan Prasarak Mandals Brahma Valley College of Engineering and Research Institute Anjaneri, Nashik

Civil Engineering:                46
Computer Engineering:      39
Information Technology:    49
E&TC                                     33
Mechanical Engineering:    05
Total:                                       172

10.  Gokhale Education Society, College of Engineering, Nashik

Civil Engineering:                01
Computer Engineering:      01
Electrical Engineering:        00
E&TC                                     00
Mechanical Engineering:    00
Total:                                       02

11.  Kalyani Charitable Trust, Late Gambhirrao Natuba Sapkal College of Engineering, Anjaneri, Trimbakeshwar Road, Nashik

Civil Engineering:                40
Computer Engineering:      04
Computer (DSE):                  18
E&TC                                     27
Mechanical Engineering:    01
Mechanical (DSE):                00
Total:                                       90

12.  Amruta Vaishnavi Education & Welfare Trust's, Shatabdi Institute of Engineering & Research, Nashik

Civil Engineering:                36
Computer (DSE):                  00
Electrical Engineering:        00
E&TC (DSE):                         15
Mechanical (DSE):                01
Total:                                       52

13.  Pune Vidyarthi Griha's College Of Engineering, Nashik

Computer Engineering:      01
Information Technology:    02
E&TC                                     00
Mechanical Engineering:    01
Total:                                       04

14.  Sandip Foundation’s Sandip Institute of Engineering & Management, Nashik

Civil Engineering:                00
Computer Engineering:      00
Electrical Engineering:        01
E&TC                                     01
Mechanical Engineering:    01
Total:                                       03

15. Krantiveer Vasantrao Narayan Naik Institute of Engineering Education & Research, Nashik.

Civil Engineering:                36
Computer Engineering:      00
Electrical Engineering:        01
E&TC                                     35
Mechanical Engineering:    01
Total:                                       73