Friday, August 14, 2020

मराठी भाषे विषयी थोडसं वेगळं, पण महत्त्वाचं!

जगामध्ये शेकडो भाषा एक कोटी पेक्षा जास्त लोकांच्या मातृभाषा आहेत. ज्यांना त्यांची प्रथम भाषा म्हणूनही ओळखले जाते. अशा विविध भाषांवर काम करणारी एस.आय.एल. इंटरनॅशनल ही नामांकित संस्था होय. दरवर्षी भाषेच्या संख्येनुसार अर्थात ती भाषा बोलणाऱ्याच्या संख्येनुसार आकडेवारी एस.आय.एल. द्वारे प्रसारित केली जाते. आज जगातल्या सर्वाधिक बोलल्या जाणार्‍या भाषांमध्ये बहुतांश भाषा या भारतीय आहेत. यात मराठी भाषेचाही समावेश होतो. परंतु मराठी भाषा अन्य भाषांपेक्षा आपलं वेगळेपण राखून असल्याचे दिसते. त्यासाठीच हा लेखप्रपंच.
जगात बोलल्या जाणार्‍या प्रमुख भाषा या एक किंवा त्यापेक्षा अधिक देशांमध्ये राष्ट्रभाषा किंवा अधिकृत भाषा म्हणून प्रचलित आहेत. एस.आय.एल. ने जाहीर केलेल्या आकडेवारीनुसार मागील वर्षीच्या सर्वाधिक बोलल्या जाणाऱ्या दहा भाषा व व त्या कोणत्या देशांमध्ये अधिकृत आहेत त्याची माहिती एकदा तपासून पहा.

१. चायनीज
चीनची लोकसंख्या जगात सर्वात जास्त असल्यामुळे चिनी ही जगातली सर्वात जास्त बोलली जाणारी भाषा होय. तिचे अधिकृतपणे मंदारीन असे नाव आहे. जगात ९२ कोटी लोकांची ती मातृभाषा आहे. तसेच चीन, तैवान, मकाऊ आणि सिंगापूर या चार देशांमध्ये तिला अधिकृत भाषेचा दर्जा प्राप्त आहे.

२. स्पॅनिश
बहुतांश लॅटिन अमेरिका अर्थात दक्षिण अमेरिकेमध्ये स्पॅनिश भाषा बोलली जाते. युरोपियन स्पेन सारख्या देशांपेक्षा अमेरिकेत ही भाषा बोलणाऱ्यांची संख्या अधिक आहे. ४८ करोड लोकांची ती मातृभाषा आहे. शिवाय वीस देशांची अधिकृत भाषा म्हणून स्पनिशला मान्यता आहे.

३. इंग्लिश
इंग्लिश ही जगाची भाषा म्हणून ओळखली जाते. शिवाय ती ३८ कोटी लोकांची मातृभाषा आहे. विशेष म्हणजे ८० पेक्षा अधिक देशांमध्ये इंग्लिशला अधिकृत भाषा म्हणून दर्जा दिला गेला आहे. त्यात भारताचाही समावेश होतो.

४. हिंदी
भारतात सर्वात जास्त बोलली जाणारी ही भाषा होय. ती जगामध्ये ३४ कोटी लोकांची मूळ मातृभाषा आहे. शिवाय भारताव्यतिरिक्त फिजी या देशाची ती अधिकृत भाषा आहे.

५. बंगाली
प्रामुख्याने भारतात बोलली जाते. तिचे ते २० करोड मातृभाषा असणारे लोक आहेत. शिवाय भारत व बांगलादेश या दोन देशांची ती अधिकृत भाषा आहे.

६. पोर्तुगीज
सहाव्या क्रमांकावरील पोर्तुगीज भाषा मूळची पोर्तुगालची असली तरी ब्राझील देशामध्ये तिचे सर्वाधिक मातृभाषीक आहेत. २२ कोटी लोकांची ती प्रथम भाषा असून तिला दहा देशांमध्ये अधिकृत भाषेचा दर्जा प्राप्त आहे.

७. रशियन
क्षेत्रफळानुसार सर्वात मोठा देश असणाऱ्या रशियाची रशियन ही अधिकृत भाषा होय. १५ कोटी लोकांची ती मातृभाषा आहे. याशिवाय जगातल्या आठ देशांमध्ये तिला राष्ट्रभाषा किंवा अधिकृत भाषा हा दर्जा प्राप्त आहे.

८. जपानी
ही भाषा प्रामुख्याने जपानमध्ये बोलली जाते. ती तेरा कोटी लोकांची मातृभाषा असून जपान सह पलाऊ देशाची अधिकृत भाषा आहे.

९. पंजाबी
भारत व पाकिस्तानच्या पंजाब प्रांतांमध्ये पंजाबी प्रामुख्याने बोलली जाते. विशेष म्हणजे भारतापेक्षा पाकिस्तान मध्ये पंजाबी बोलणाऱ्यांची संख्या अधिक आहे. फरक इतकाच की, पाकिस्तानी पंजाबी शाहमुखी लिपीमध्ये तर भारतीय पंजाबी गुरुमुखी लिपीत लिहिली जाते. मातृभाषा म्हणून पाकिस्तान मध्ये पंजाबी ही पहिल्या क्रमांकाची भाषा आहे! शिवाय जगात ९.२ कोटी लोकांची मातृभाषा आहे.

१०. मराठी
मातृभाषा म्हणून सर्वाधिक लोकसंख्या असणाऱ्या भाषेत मराठी भाषा दहाव्या क्रमांकावर आहे. ८.३ कोटी लोकांची ती मातृभाषा आहे. आणि सर्वात विशेष म्हणजे मराठी भाषा फक्त एकाच देशात अर्थात भारतामध्ये अधिकृत भाषेचा दर्जा राखून आहे. दहाव्या क्रमांकावरील ही पहिलीच अशी भाषा की जी फक्त एकाच देशामध्ये अधिकृत भाषा मानली जाते!

स्रोत:
https://www.sil.org/
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_languages_by_number_of_native_speakers

@ तुषार कुटे. 
 

3 comments:

  1. अतिशय महत्त्वपूर्ण माहिती आहे.
    धन्यवाद.

    ReplyDelete
  2. माहिती बद्दल धन्यवाद 👍👍

    ReplyDelete

to: tushar.kute@gmail.com