'ॲपल' कंपनीच्या लोगोमागचा रंजक इतिहास

आज जगभरात तत्काळ ओळखला जाणारा 'ॲपल' कंपनीचा अर्धवट खाल्लेल्या सफरचंदाचा लोगो हा केवळ एक आकार नाही, तर तो कल्पकता, साधेपणा आणि ब्रँडिंगच्या प्रवासाची एक अद्भुत कहाणी आहे. या आयकॉनिक लोगोमागे एक रंजक इतिहास दडलेला आहे, जो 'ॲपल' कंपनीच्या स्वतःच्या वाढीव प्रवासाशी आणि तिच्या तत्त्वज्ञानाशी जोडलेला आहे.

पहिला आणि अल्पायुषी लोगो (१९७६): सर आयझॅक न्यूटन

'ॲपल'चा सर्वात पहिला लोगो आजच्या स्वरूपापेक्षा खूप वेगळा होता. १९७६ मध्ये 'ॲपल'चे सह-संस्थापक रोनाल्ड वेन यांनी तो डिझाइन केला होता. तो एक गुंतागुंतीचा चित्र होता, ज्यात एका सफरचंदाच्या झाडाखाली सर आयझॅक न्यूटन बसलेले दाखवले होते, आणि एक सफरचंद त्यांच्या डोक्यावर पडण्याच्या बेतात होते. हा लोगो गुरुत्वाकर्षणाच्या शोधाला आणि वैज्ञानिक दृष्टिकोनाला आदरांजली देण्यासाठी बनवला होता. या लोगोवर विल्यम वर्ड्सवर्थचे एक वाक्यही लिहिलेले होते: "Newton... A mind forever voyaging through strange seas of thought... alone." मात्र, हा लोगो इतका तपशीलवार होता की तो लहान आकारात सहज ओळखला जात नव्हता किंवा छापलाही जात नव्हता. स्टीव्ह जॉब्सना तो खूप जुनाट आणि क्लिष्ट वाटला, ज्यामुळे तो लवकरच बदलण्याचा निर्णय घेण्यात आला.

आयकॉनिक इंद्रधनुषी सफरचंद: जन्म आणि अर्थ (१९७७-१९९८)

१९७७ मध्ये स्टीव्ह जॉब्सने रॉब जानॉफ या डिझायनरला एक नवीन, आधुनिक आणि सोपा लोगो बनवण्यास सांगितले. जानॉफने एक साधे सफरचंद निवडले, कारण 'ॲपल' हे कंपनीचे नाव होते आणि फळ म्हणून सफरचंद ओळखायला सोपे होते. या लोगोमधील सर्वात महत्त्वाचा आणि नेहमी चर्चेचा मुद्दा म्हणजे सफरचंदाचा खाल्लेला भाग (The Bite). याबद्दल अनेक कथा प्रचलित आहेत, पण जानॉफने स्वतः स्पष्ट केले आहे की, यामागे मुख्य कारण व्यावहारिक होते – लोगो लहान आकारात पाहताना सफरचंद चेरीसारखे किंवा इतर कोणत्याही गोल फळासारखे दिसू नये म्हणून त्यात हा खाल्लेला भाग ठेवला, जेणेकरून ते स्पष्टपणे सफरचंदच दिसावे. याशिवाय, 'बाइट' (Bite) या शब्दाचा उच्चार संगणकीय माहितीच्या मूलभूत एकक असलेल्या 'बाइट' (Byte) शी मिळताजुळता आहे, जो एक विलक्षण योगायोग होता आणि लोकांना तो खूप आवडला. अनेक लोक याला बायबलमधील 'ज्ञानाच्या झाडाचे फळ' म्हणूनही पाहतात, ज्यामुळे या लोगोला एक बौद्धिक आणि बंडखोर अर्थ प्राप्त होतो, जरी जानॉफने हे उद्दिष्ट नसल्याचे म्हटले आहे. या लोगोमध्ये इंद्रधनुषी रंगांचा वापर करण्यात आला होता. हे रंग 'ॲपल II' या संगणकात प्रथमच आलेल्या रंगीत डिस्प्लेचे (Color Display) प्रतीक होते, जो त्यावेळचा एक मोठा तांत्रिक अविष्कार होता. हे रंग कंपनीला अधिक मानवी आणि मैत्रीपूर्ण स्वरूप देत होते, तसेच सर्जनशीलता आणि समावेशकता दर्शवत होते.

मोनोक्रोम (एक रंगाचा) लोगो: साधेपणा आणि अत्याधुनिकता (१९९८-सध्या)

१९९७ मध्ये स्टीव्ह जॉब्स 'ॲपल'मध्ये परतल्यानंतर त्यांनी कंपनीच्या ब्रँडिंगमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल केले. त्यांनी इंद्रधनुषी लोगो काढून टाकला आणि त्याची जागा एक रंगाच्या (Monochrome), चकचकीत लोगोने घेतली. या बदलाने 'ॲपल'ची नवीन ओळख निर्माण केली – ती अधिक आधुनिक, किमान (minimalist) आणि अत्याधुनिक होती. एक रंगाचा लोगो विविध उत्पादनांवर आणि मार्केटिंगमध्ये अधिक अष्टपैलू आणि जुळवून घेण्यासारखा असतो, विशेषतः जेव्हा 'ॲपल'ने विविध रंगांच्या आणि धातूंच्या फिनिशमध्ये उत्पादने बाजारात आणायला सुरुवात केली. हा बदल 'ॲपल'ला एक प्रीमियम, उच्च-गुणवत्तेचा आणि डिझाइन-केंद्रित ब्रँड म्हणून प्रस्थापित करण्यास मदत करणारा ठरला.

थोडक्यात, 'ॲपल'चा लोगो केवळ एक प्रतिमा नाही, तर तो साधेपणा, ओळखण्याची क्षमता आणि काळाबरोबर बदलण्याची क्षमता दर्शवतो. या लोगोने केवळ कंपनीची ओळख बनवली नाही, तर तो जगातील सर्वात यशस्वी ब्रँड्सपैकी एक कसा बनला, याचीही कथा सांगतो.

--- तुषार भ. कुटे